Najczęstszym czynnikiem wywołującym paradontozę jest brak dostatecznej higieny jamy ustnej. Jeśli nie myjemy zębów lub robimy to niedokładnie, odkłada się na nich płytka bakteryjna złożona z drobnoustrojów i resztek jedzenia. Nieusuwana twardnieje i zmienia się w porowaty kamień. Najpierw tworzy się on przy krawędzi dziąseł, później wdziera się pod nie, tworząc patologiczne kieszonki. Kamień nieustannie drażni dziąsła, wywołuje obrzęk, ból i krwawienie podczas mycia zębów. Stanowiąc doskonałe rusztowanie dla bakterii, umożliwia im bezpośredni kontakt z tkankami. Bez interwencji stomatologa dochodzi do odsłonięcia szyjek zębowych – jedzenie zimnych, gorących, kwaśnych lub słodkich pokarmów staje się istną katorgą – a kamień i wszechobecne bakterie niszczą tkanki mocujące zęby w kości szczęki. W efekcie zęby mogą zacząć się ruszać.

W pierwszym etapie choroby dziąsła stają się czerwone, obrzmiałe, bardzo wrażliwe na ból, mogą krwawić. Pojawia się nieprzyjemny zapach z ust. W kolejnym stadium zęby zaczynają się chwiać, zaś w ostatnim wypadają.

Co powinno nas niepokoić:

• nadmierne odkładanie się kamienia nazębnego,
• zaczerwienienie, obrzęk i ból dziąseł,
• krwawienia podczas mycia zębów szczoteczką, a potem nawet podczas gryzienia,
• suchość, uczucie niesmaku, nieprzyjemny zapach z ust,
• obnażanie się i nadwrażliwość szyjek,
• rozchwianie zębów.

W przypadku wystąpienia zapalenia dziąseł należy niezwłocznie udać się do stomatologa, najlepiej specjalisty periodontologa. W zależności od stadium choroby zdecyduje on o rodzaju leczenia, które rozpocznie się od usunięcia złogów i oczyszczenia zębów. Czasem już te zabiegi wystarczą, by dolegliwości minęły. Jeśli zapalenie dziąseł przebiega w sposób ciężki, przepisywany jest antybiotyk w postaci tabletek lub maści na dziąsła. Jeśli choroba uszkodziła znaczną część ozębnej, lekarz może przeprowadzić szynowanie, czyli usztywnianie chwiejących się zębów.

Dwie fazy leczenia:

Faza higienizacyjna

Polega na wyeliminowaniu czynników zapaleniotwórczych i podtrzymujących zapalenie przez:

• profesjonalne usuniecie płytki nazębnej i kamienia naddziąsłowego,
• indywidualny instruktaż wykonywania zabiegów higienicznych z uwzględnieniem oczyszczania miejsc trudnodostępnych,
• korektę nawisających wypełnień i traumatyzujących uzupełnień protetycznych.

Faza właściwa (kiretaż)

To delikatne oczyszczenie powierzchni korzenia z kamienia poddziąsłowego, usunięcie zakażonego toksynami cementu korzeniowego i wygładzenie powierzchni korzenia (root planin). Zabieg ten wykonuje się podczas 2-4 wizyt w znieczuleniu miejscowym specjalnymi narzędziami – kiretami. Wygładzenie powierzchni korzeni utrudnia ponowną kolonizację bakterii i przyzębie może się zregenerować. U wielu pacjentów w wyniku tego leczenia dochodzi do znacznej redukcji głębokości kieszonek, w wyniku czego nie jest potrzebna terapia chirurgiczna. Jeżeli jednak pomimo przeprowadzonego leczenia (skaling + root planing) pozostały jeszcze pojedyncze głębokie kieszonki (powyżej 5 mm)stanowiące miejsce retencji bakterii, konieczne jest przeprowadzenie terapii chirurgicznej, a więc dokładne oczyszczenie głębokich kieszeni kostnych, czasem również korekta dziąsła i kości oraz regeneracja defektów kostnych. W tej fazie proponuje się też rozwiązania protetyczne.

Faza podtrzymująca (recall)

Pozwala na utrwalenie uzyskanej poprawy i nie dopuszcza do nawrotu procesu zapalnego. Konieczność systematycznych kontroli uwarunkowana jest przewlekłym przebiegiem chorób przyzębia i waha się od 3 do 6 miesięcy. Kontrola obejmuje: stan dziąseł, krwawienia i głębokość kieszeni, warunki zgryzowe, ubytki próchnicowe oraz co 2 – 3 lata zdjęcie panoramiczne. Odstęp między wizytami higienicznymi jest określany indywidualnie. Systematyczność to nie tylko okresowe kontrole, ale także przestrzeganie przez Pacjenta zaleceń profilaktycznych i leczniczych w domu. Istnieje konieczność utrzymania reżimu higieny jamy ustnej przez Pacjenta, bo tylko to warunkuje skuteczność przeprowadzonego leczenia. Domowe zabiegi higieniczne stanowią czynnik decydujący o trwałym powodzeniu leczenia.

Należy starannie dbać o higienę jamy ustnej. W przypadku pojawienia się pierwszych symptomów stanu zapalnego dziąseł, podstawą kuracji muszą być odpowiednio wykonywane zabiegi higieniczne, przy użyciu właściwych preparatów. Jak zadbać o podrażnione dziąsła? Należy szczotkować zęby trzy razy dziennie, również wówczas, kiedy dziąsła krwawią; przynajmniej raz czyścić przestrzenie między zębami nicią dentystyczną; przed snem płukać jamę ustną odpowiednim płynem i stosować miękką szczoteczkę. Warto regularnie kontrolować stan uzębienia u stomatologa, tylko wtedy możliwe będzie wczesne rozpoznanie zapalenia dziąseł.

Na paradontozę choruje ponad 10 procent ludności na świecie. W Polsce odsetek chorujących jest dużo większy, obejmuje ok. 70 procent ludności. Choroba pojawia się zwykle ok. 35. roku życia, dotyka częściej mężczyzn niż kobiety.